Gebiedsontwikkeling staat midden in een digitale revolutie. Nieuwe technologieën en werkmethodiek zoals BIM, Digital Twins, AI en parametrisch ontwerpen veranderen de manier waarop we gebieden ontwikkelen. Het Dutch Metropolitan Innovations (DMI)-ecosysteem ontwikkelt hiervoor nieuwe instrumenten en bundelt de kracht van meer dan 120 organisaties. Tijdens de BIM Onderwijsdag laten Pim van Meer Redert (VORM Holding/NEPROM) en Arjan Spruijt (DMI/Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat) zien hoe data en technologie gebiedsontwikkeling ingrijpend vernieuwen.
Samen naar één informatiewerkelijkheid
“Het is vanaf de start belangrijk dat alle partijen naar dezelfde informatie kijken,” zegt Arjan. “Zo kun je publieke en private keuzes beter onderbouwen en voorkom je de maatschappelijke en financiële kosten die nu vaak ontstaan.” Binnen het DMI-ecosysteem werken 25 tot 30 gemeenten die vooroplopen in datagedreven werken, waaronder gebiedsontwikkeling. Ontwikkelaars, gemeenten en onderwijsinstellingen bouwen samen aan een nieuwe standaard. Pim benadrukt: “De opgave is te complex geworden om dit nog zonder digitale tools te doen. Digitalisering is geen keuze meer, maar noodzaak.”
MiniGIM: orde in de chaos
Een concreet voorbeeld is MiniGIM: een gestandaardiseerd 3D-werkmethodiek die gebiedsontwikkeling overzichtelijk en transparant maakt. MiniGIM bestaat uit twee onderdelen:
- Omgevingsanalyse Lijst – een complete checklist van analyses die vooraf nodig zijn, zoals windhinder, zonstudies en verkeersstromen.
- Informatie Leverings Specificatie (ILS) – de minimale dataset die nodig is om een grondexploitatie en ontwerp goed te onderbouwen.
“Veel fouten ontstaan omdat analyses niet volledig of niet goed gedaan zijn,” vertelt Pim. “Nieuwe software maakt het mogelijk dit vooraf in 3D door te rekenen. Het is nog niet perfect, maar al veel beter dan wat we nu standaard gebruiken. Op de BIM Onderwijsdag laten we dit graag concreet zien.”
Digital Twins en gamification
Een andere sleutel is de inzet van Digital Twins: digitale kopieën van de werkelijkheid waarmee je scenario’s realtime kunt doorrekenen. “Het is bijna een soort gaming,” zegt Arjan enthousiast. “Je maakt visualisaties die iedereen aanspreken en tegelijk voeg je waarde toe door risico’s en kansen inzichtelijk te maken.”
Een nieuw perspectief
Volgens Arjan draait de digitale transformatie niet alleen om techniek. “Het is kneiterpolitiek’’. Met softwaremodellen kun je objectief vaststellen of iets kan of niet. Dat maakt samenwerking beter en transparanter.” Toch is transparantie niet altijd vanzelfsprekend. Projectontwikkelaars kunnen belang hechten aan snelheid en winst, terwijl overheden vaak te maken hebben met politieke en maatschappelijke doelstellingen. Juist daarom is de stap naar één gezamenlijke en gedeelde informatiebasis zo belangrijk. “Alle partijen – ontwikkelaars, gemeenten, corporaties én de politiek – moeten bereid zijn hun kaarten op tafel te leggen.”
Waarde voor onderwijs én praktijk
“Ontwikkelaars willen dit, gemeenten omarmen het en het ministerie stimuleert de beweging,” legt Pim uit. “De digitale transformatie van gebiedsontwikkeling is begonnen. Voor studenten en docenten is dit hét moment om aan te haken. Zij leren snel hoe de software werkt, maar missen vaak nog senioriteit. Door samen te werken met gemeenten en ontwikkelaars kunnen ze vanaf dag één waardevol meedraaien.”
Arjan vult aan: “Overheden hebben deze expertise hard nodig. Het is de toekomst van gebiedsontwikkeling én van BIM-onderwijs. Daar wil je als student of docent bij zijn.”
Rondetafelsessie MiniGIM
Naast hun plenaire presentatie organiseren Pim en Arjan een aantal rondetafelsessies waarin deelnemers concreet met MiniGIM aan de slag gaan. Hoe zorg je dat analyses compleet zijn? Welke data heb je minimaal nodig? En hoe helpt dit om fouten te voorkomen en samenwerking te verbeteren? “Alleen ga je sneller, samen kom je verder,” zegt Arjan. “Met MiniGIM bouwen we aan een gedeelde informatiewerkelijkheid. Dat is de enige manier om gebiedsontwikkeling toekomstbestendig te maken.”
Wil je weten hoe digitale tools de toekomst van gebiedsontwikkeling bepalen? Mis de presentatie en rondetafelsessies van DMI op de BIM Onderwijsdag niet!
